สังเกตอาการโรคไตเสื่อม

พูดถึง โรคไต ใครๆ ก็กลัว เพราะโรคนี้เป็นแล้วรักษายาก ค่ารักษาก็ค่อนข้างสูง ยิ่งถ้าปล่อยไว้จนต้องฟอกไต ชีวิตคุณจะเปลี่ยนไปตลอดกาล

โรคไตเสื่อม คือภาวะที่ไตทำงานลดลงจนไม่สามารถขับของเสียและปริมาณน้ำส่วนเกินออกทางปัสสาวะ เมื่อไตเสื่อมถึงระดับหนึ่งจะมีการคั่งของของเสียและน้ำ ทำให้เกิดภาวะ #ไตวายเรื้อรัง เมื่อถึงตอนนั้นการรักษาให้หายก็แทบจะเป็นไปไม่ได้ ทำได้เพียงการชะลอการเสื่อมของไตและบรรเทาอาการแทรกซ้อนต่างๆ เท่านั้น ปัญหาก็คือ ไตเสื่อมระยะเริ่มแรกไม่มีอาการ! จึงขอแนะนำให้หมั่นสังเกตความผิดปกติของร่างกายเป็นประจำ โดยมี 5 ข้อที่ต้องสังเกต ได้แก่

1. ตัวบวม เท้าบวม

ผู้ป่วยโรคไตส่วนมากจะมีอาการบวมตามตัว เกิดจากการมีน้ำและเกลือคั่งในร่างกาย ระยะแรกอาจมีอาการบวมที่หนังตาและใบหน้า ต่อมาจะมีการบวมที่ขาและเท้าทั้งสองข้าง ทดสอบได้ด้วยการลองใช้นิ้วกดที่หน้าแข้งสักพักแล้วปล่อย หากมีรอยบุ๋มค้างอยู่ควรไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยโรค เพราะอาการบวมยังอาจมีสาเหตุจากโรคอื่นๆ เช่น โรคหัวใจ โรคตับ

 2. เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย ซีด

ผู้ที่เป็นโรคไตระยะแรกๆ มักไม่แสดงอาการ แต่เมื่อเป็นมากขึ้นจะรู้สึกเหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย หากปล่อยไว้จนมีภาวะไตวายเรื้อรังจะมีอาการซีด คันตามตัว คลื่นไส้อาเจียน และเบื่ออาหารร่วมด้วย

 3. ปวดหลัง ปวดบั้นเอว

ผู้มีภาวะไตเสื่อมอาจรู้สึกปวดหลัง ปวดบั้นเอวที่บริเวณชายโครง ร้าวไปถึงท้องน้อย หัวหน่าว และที่อวัยวะเพศได้ บางรายอาจปวดกระดูกและข้อร่วมด้วย ซึ่งอาจเกิดจากการอุดตันที่ท่อไต กรวยไตอักเสบ หรือในท่อไตมีถุงน้ำโป่งพอง หากกดที่หลังและทุบเบาๆ แล้วรู้สึกเจ็บอาจแสดงว่าเป็นโรคไตเรื้อรังหรือไตอักเสบ หากมีไข้สูงร่วมด้วยอาจเป็นสัญญาณของกรวยไตอักเสบชนิดเฉียบพลัน

 4. ปัสสาวะผิดปกติ

• ปัสสาวะเป็นเลือด : อาจมีหลายโรคที่ทำให้เกิดอาการนี้ เช่น นิ่ว เนื้องอกของทางเดินปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะอักเสบ เส้นเลือดฝอยของไตอักเสบ มะเร็งของระบบทางเดินปัสสาวะ หรือโรคไตเป็นถุงน้ำ ฯลฯ ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริงต่อไป

• ปัสสาวะน้อยลง หรือ ปัสสาวะไม่ออก : อาจเป็นเพราะทางเดินปัสสาวะถูกอุดกั้น หรือการทำงานของไตเสียไป ทดสอบง่ายๆ ด้วยการดื่มน้ำให้มากขึ้นแล้วสังเกตดูว่าปัสสาวะออกมากขึ้นหรือไม่ หากปัสสาวะยังน้อยอยู่อาจแสดงว่าไตเริ่มผิดปกติ

• ปัสสาวะบ่อยผิดปกติ หรือตื่นขึ้นมาปัสสาวะในตอนกลางคืนมากกว่า 3-4 ครั้ง : อาจต้องสงสัยว่าป่วยเป็นโรคไต เนื่องจากไตไม่สามารถหยุดการขับน้ำในกระเพาะปัสสาวะ ทำให้มีน้ำออกมามากและปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ

• ปัสสาวะเป็นฟองมาก : ฟองสีขาวที่เราเห็นในปัสสาวะคือ “โปรตีน” ทุกคนสามารถพบฟองโปรตีนในปัสสาวะได้ แต่หากพบมากผิดปกติอาจเกิดจากภาวะเส้นเลือดฝอยในไตอักเสบทำให้มีโปรตีนรั่วไหลออกมาในปัสสาวะมากเกินไป หากปัสสาวะมีฟองมากและมีเลือดปนสันนิษฐานว่าอาจเป็นโรคไตเสื่อม ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกายโดยเร็ว

 5. ความดันโลหิตสูงมาก

การกินอาหารรสเค็มจัดจะทำให้ไตทำงานหนัก และยังก่อให้เกิดโรคความดันโลหิตสูงร่วมด้วย

ผู้ที่เป็นโรคไตเสื่อมมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดตามมา รวมทั้งโรคหลอดเลือดสมอง และหัวใจวาย การหมั่นตรวจเช็คความผิดปกของร่างกายด้วยตัวเองและการไปตรวจสุขภาพประจำปีจะช่วยให้สามารถตรวจพบปัญหาได้เร็วและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นตามมาได้อย่างทันท่วงทีนะครับ